ప్రహేళిక సంఖ్య - 44, ది.31.01.2021

 

ప్రహేళిక సంఖ్య - 44

ది.31.01.2021

 

అంశము: శ్రీకాళహస్తీశ్వర శతకము 

 

1.

"సాలెపురుగు ఏ వేదములు పఠించినది?" అనే భావమున్న పద్యము వ్రాయండి.

జవాబు:

ఏ వేదంబు బఠించె లూత భుజంగం బేశాస్త్రముల్సూచె దా

నే విద్యాభ్యసనంబొనర్చెఁ గరి చెంచేమంత్ర మూహించె బో

ధావిర్భావనిదానముల్ చదువులయ్యా! కావు! మీపాదసం

సేవాసక్తియె కాక జంతుతతికిన్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!

 

2.

"మును నేఁ బుట్టినపుట్టులెన్ని గలవో మోహంబుచే నందుఁ జే

  సిన కర్మంబుల ప్రోవులెన్ని గలవో చింతిచినన్ గాన నీ"

ఈ పద్యములో ధూర్జటి మహాకవి భావన ఏమిటి?

జవాబు:

శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! ముందు ఎన్ని జన్మములెత్తానో ఎన్ని పాపాలు పోగుచేసుకున్నానో తెలీదు,  ఇదే ఆఖరు జన్మ అని అనుకుంటున్నాను. అలాగే అనుకొని నాకు మోక్షము ప్రసాదించు!

 

3.

కావ్యరసములే స్నానముగా, పద్యములే పూలుగా,  అలంకారములు వస్త్రములుగా, కవితాసౌందర్యమే దీపములుగా, మాధుర్యమే నైవేద్యముగా కూర్చి నా చేతనయినట్టుగా నీ కైంకర్యము చేసెదను స్వామీ. అని కవి ఏ పద్యములో తెలుపుతున్నారు.

జవాబు:

జలకంబుల్ రసముల్ ప్రసూనములు వాచాబంధముల్ వాద్యము

ల్కలశబ్దధ్వను లంచితాంబర మలంకారంబు దీప్తుల్మెఱుం

గులు నైవేద్యము మాధురీ మహిమగాఁ గొల్తున్నిన్నున్ భక్తిరం

జిల దివ్యార్చన గూర్చి నేర్చిన క్రియన్ శ్రీకాళహస్తీశ్వరా!

 

 

4.

ధూర్జటి మహాకవి రచించిన శతకము ఏ ఛందస్సు లో ఉంది? పద్య మకుటము లో ఉన్న జీవుల పేర్లు తెలుపండి?

జవాబు:

ఛందస్సు: శార్దూలవిక్రీడితము, మత్తేభవిక్రీడితము

పద్య మకుటము లో ఉన్న జీవుల పేర్లు  శ్రీ = సాలెపురుగు;  కాళ = పాము; హస్తి = ఏనుగు

 

5.

అంతా సంశయమే శరీరఘటనం బంతా విచారంబే లో

   నంతా దుఃఖపరంపరాన్వితమే........

............. .............   ..

 ............. ...........శ్రీకాళహస్తీశ్వరా

ఈ పద్యాన్ని పూరించండి

జవాబు:

అంతా సంశయమే శరీరఘటనంబంతా విచారంబె లో

నంతా దుఃఖపరంపరానివితమె మేనంతా భయభ్రాంతమే

యంతానంతశరీరశోషణమె దుర్వ్యాపారమే దేహికిన్

జింతన్ నిన్నుఁ దలంచి పొందరు నరుల్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!

 

6.

శ్రీశైలేశు భజింతునో యభవుఁ గాంచీనాథు సేవింతునో

కాశీవల్లభుఁ గొల్వబోదునో మహాకాళేషుఁ బూజింతునో................

ఈ పద్యములో కవి ఏయే శైవ క్షేత్రములను ప్రస్తావన చేశారు?

జవాబు:

శ్రీశైలము, కాంచీనగరము, కాశీ నగరము, ఉజ్జయినీ, శ్రీకాళహస్తి

 

7.

గుమ్మడికాయలోని ఆవగింజంత విజ్ఞానము చేకూరలేదు. అంతమాత్రమైనా భోదించి నాకు దారి చూపుము ప్రభో అని కవి ఏ పద్యములో పరమేశ్వరుని  వేడుకుంటున్నారు?

జవాబు:

పరిశీలించితి మంత్రతంత్రములు చెప్ప న్వింటి సాంఖ్యాదియో

గ రహస్యంబులు వేద శాస్త్రములు వక్కాణించితిన్ శంకవో

దరయం గుమ్మడికాయలోని యవగింజంతైన నమ్మించి సు

స్థిరవిజ్ఞానము త్రోవఁ జెప్పఁగదవే శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!

 

8.

రోసీరోయదు, బాసీపాయదు, కోసీకోయదు, చేసీచేయదు అనే పాదారాంభ పదాలతో ఉన్న పద్యము ఏ ఛందస్సులో ఉన్నది? పద్య భావము ఏమిటి?

జవాబు:

ఛందస్సు: శార్దూలము

భావము: మనసు చంచలము, స్త్రీ సౌఖ్యములను విడనాడదు,  పుత్రులు, మిత్రులు, సంపదలు మీది భ్రమను, కోరికలను విడువదు. ఇష్టంగా నీకు  సేవ చేసేందుకు సహకరించదు. అలాగని పూర్తిగా నిన్ను విస్మరించదు. అట్టి  చంచలమైన (నా)  మనసుకు స్థిరత్వమును ప్రసాదించు !

 

9.

ప్రతి దినమూ నా చిత్తమున సువర్ణముఖనదీ వాసివైమామిడితోటల మధ్యన ఉన్నత వేదికపై  నీ రూపము చూడుట సౌఖ్యము గానీ, ఈ చంచలమైన ధనమా ప్రభో! అని కవి ఏ పద్యములో తెలుపుతున్నారు?

జవాబు:

దినముం జిత్తములో సువర్ణముఖరీ తీరప్రదేశామ్రకా

ననమధ్యోపల వేదికాగ్రమున నానందంబునం బంకజా

నననిష్థ న్నునుఁ జూడఁ గన్ననదివో సౌఖ్యంబు లక్ష్మీవిలా

సినిమాయానటనల్ సుఖంబు లగునే శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!

 

10.

 శ్రీ కారము తో మొదలుపెడుతూ నా మదియందు సద్భావనాంకురములు మొలకలెత్తు విధముగా నీ సేవ చేసెదను. అని కవి తెలుపుతున్న పద్యము వ్రాయండి.

జవాబు:

శ్రీవిద్యుత్కలితాజవంజవ మహాజీమూతపాపాంబు ధా

రావేగంబున మన్మనోబ్జ సముదీర్ణత్వంబు గోల్పోయితిన్

దేవా! నీ కరుణా శరత్సమయమింతేఁ జాలు సద్భావనా

సేవం దామరతంపరై మనియెదన్ శ్రీకాళహస్తీశ్వరా!

 

వెంకట్.సి హెచ్